Mbi gjashtë milionë euro do të kushtojë ndërtimi i objektit të Institutit Special në Shtime. Ministria e Shëndetësisë (MSh) ka përzgjedhur kompaninë, oferta e së cilës ishte ndër më të shtrenjtat në këtë tender. Procesi është shoqëruar me dyshime për shkelje të procedurave të prokurimit dhe favorizim të kompanisë.  

Majlinda Ibrahimi 

Ministria e Shëndetësisë (tutje: autoriteti kontraktues), në maj të 2025, e shpërbleu me kontratën mbi 6 milionë euro kompaninë “Raf II”, për ndërtimin e objektit të Institutit Special në Shtime, pavarësisht se oferta e saj ishte ndër më të shtrenjtat në këtë tender. Ndërsa, operatori ekonomik (Fitorja Sh.P.K) me ofertën më të shtrenjtë është diskualifikuar nga ky tender, pasi oferta e tij tejkalonte vlerën e parashikuar të kontratës në vlerë prej 6.8 milion euro. Dyshimet për parregullsi në këtë proces janë ngritur që në fazën e parë të vlerësimit të ofertave. Operatorët ekonomikë ofertues, pas analizimit të ofertës së operatorit ekonomikë të rekomanduar për kontratë kanë vlerësuar se autoriteti kontraktues nuk ka respektuar legjislacionin për prokurim publik, duke anashkaluar disa kritere të domosdoshme për kualifikimin e kompanisë fituese.  

Tabela 1. Operatorët ekonomikë ofertues dhe vlera e ofertave 

Procesi i prokurimit ishte pezulluar për më shumë se tre muaj, si rezultat i ankesave në Organin Shqyrtues të Prokurimit (OShP) nga operatorët tjerë ekonomikë në tender “BM Group L.L.C”, “GEO Agri Construction L.L.C & Conex & Pepa Group”, “Fitorja L.L.C”, të cilët kishin kërkuar rivlerësim të plotë të ofertave. Raporti i ekspertit shqyrtues (Nr. 106/25) i caktuar nga OShP, kishte rekomanduar kthimin e lëndës në rivlerësim, duke evidentuar mungesën e dëshmive të mjaftueshme për përvojën dhe kapacitetet teknike të operatorit ekonomikë “RAF II”. Megjithatë, vendimi i OShP-së i dha të drejtë autoritetit kontraktues, duke theksuar se nuk kishte favorizim dhe se vlerësimi, krahasimi dhe ekzaminimi i ofertave është bërë në përputhje të plotë me dispozitat e Ligjit për Prokurimin Publik (LPP). 

Dyshimet për favorizimin e kompanisë dhe pezullimi i procedurës  

Në shkurt të vitit 2025, MSh pezulloi aktivitetin e prokurimit, të iniciuar në tetor të vitit 2024 për ndërtimin e këtij institucioni shëndetësor në fshatin Zborc të Shtimes, pas dorëzimit të tri ankesave nga operatorë ekonomikë (Conex L.L.C., BM Group Sh.P.K. dhe Fitorja Sh.P.K) në OShP. Sipas pretendimeve të paraqitura nga operatorët ekonomikë (Conex L.L.C. dhe BM Group Sh.P.K.), autoriteti kontraktues kishte vepruar në kundërshtim me nenin 72, paragrafi 1 të LPP, duke kërkuar sqarime shtesë vetëm nga operatori ekonomik RAF II i rekomanduar për kontratë. Ligji nuk lejon trajtim të veçantë për ndonjë tenderues të vetëm, por përkundrazi, kërkon trajtim të barabartë për të gjithë operatorët ekonomikë pjesëmarrës në procedurë.  

Ndërsa, sipas nenit 59 paragrafi 2, autoritetit kontraktues gjatë procesit të vlerësimit, ekzaminimit dhe krahasimit të ofertave  Autoriteti kontraktues mundet që me shkrim të kërkojë nga një tenderues që të sigurojë një sqarim me shkrim mbi cilindo nga aspektet e tenderit të tij.  

Respektimin e nenit 59 të Ligjit për Prokurimin Publik e ka kërkuar edhe operatori ekonomik Fitorja Sh.P.K. në ankesën e saj, duke theksuar se dosja e tenderit kishte përcaktuar si kriter të vlerësimit “çmimin ekonomikisht më të favorshme” dhe jo “çmimin më të ulët”. Sipas tij, autoriteti kontraktues është dashur të bëjë një vlerësim të plotë dhe krahasues të të gjitha ofertave në bazë të kritereve të përcaktuara në dokumentet e tenderit, siç kërkohet me nenin 59 të LPP-së. 

Favorizimi i kësaj kompanie është konstatuar edhe në raportin e ekspertit të OShP-së (Nr. 106/25), i cili thekson se autoriteti kontraktues kishte diskriminuar operatorët e tjerë ekonomikë, duke kërkuar sqarime nga operatori i rekomanduar për kontratë i cili ishte me çmimin më të shtrenjtë por brenda buxhetit të tenderit, ndërsa nga operatori ekonomik ankues në këtë rast “BM Group” nuk ka kërkuar sqarim për planin dinamik.  

Për këtë rast, janë dhënë vlerësime të ndryshme nga eksperti shqyrtues dhe vendimi i OShP-së. Kontesti kryesor lidhet me atë nëse autoriteti kontraktues ka pasur obligim të kërkojë sqarime shtesë nga operatori ekonomik, pasi u konstatua se plani dinamik i “BM Group” i dorëzuar nuk ishte i kompletuar. 

Eksperti shqyrtues ka vlerësuar se në këto rrethana do të duhej të ishte kërkuar një sqarim shtesë nga operatori ekonomik, duke u mbështetur në nenin 72 të LPP. “Autoriteti kontraktues mund të ftojë operatorët ekonomikë për të plotësuar apo sqaruar certifikatat dhe dokumentet e paraqitura në përputhje me nenet 65-71 të këtij ligji”, thuhet në nenin 72 të LPP-së. 

Megjithatë, OShP-ja vendosi ndryshe. Sipas vendimit të OShP-së, kërkesat për sqarime shtesë lejohen vetëm për çështje të vogla teknike dhe jo për mospërputhje që ndikojnë në përmbajtjen thelbësore të ofertës. “Plani dinamik mban datën 21.10.2024 dhe si i tillë nuk ofron të dhëna të sakta për realizimin e këtij projekti, përfshirë afatet për kryerjen e punimeve,” thuhet në vendim. “Megjithatë, OShP-ja nuk e mbështet pjesën e raportit të ekspertit që ka të bëjë me sqarimet shtesë, sepse në raste të tilla, neni 72 i LPP-së nuk mund të aplikohet, duke qenë se i njëjti bie ndesh me parimet bazë të prokurimit publik,  ndryshimi material i dosjes, i cili bie ndesh me dispozitat ligjore të nenit 59 të LPP-së,” vijon më tej vendimi. 

Në lidhje me këto pretendime për dyshimet e favorizimit, kompania fituese “RAF II” nuk ka dhënë asnjë përgjigje zyrtare deri në këtë kohë. 

Ndryshimi i kritereve në kundërshtim me LPP-në 

Dhjetë (10) ditë para përfundimit të afatit për dorëzimin e ofertave është bërë një ndryshim te kriteret e përcaktuara paraprakisht, përmes një kërkese shtesë që operatorët ekonomikë të dëshmojnë posedimin e 2 milionë eurove në bankë ose qasje në kredi të pakushtëzuar. Kjo është në kundërshtim me LPP sepse sipas nenit 44, afatet e përcaktuara nga autoriteti kontraktues duhet të jenë të mjaftueshme për t’u dhënë operatorëve kohë adekuate për të përgatitur dhe dorëzuar ofertat e tyre. 

“Çdo afat i caktuar nga autoriteti kontraktues për pranimin e ofertave ose kërkesave për pjesëmarrje duhet të jetë i mjaftueshëm për t’u dhënë operatorëve ekonomikë të interesuar kohë të mjaftueshme për të përgatitur dhe dorëzuar dokumentet në fjalë”, thuhet në nenin 44 të LPP-së. 

MSh shtyu afatin edhe për dhjetë (10) ditë tjera, vetëm pas ankesës të paraqitur me 6 nëntor 2024 nga “Adra Group Construction Sh.P.K.”, duke thënë se afati ishte caktuar 25 ditë deri më 11 nëntor 2024, por pas kërkesës për shtyrje dhe me qëllim të konkurrencës sa më të gjerë, afati i fundit për dorëzimin e ofertave shtyhej për datën 18 nëntor 2024. 

Mosrespektimi i kritereve sipas dosjes së tenderit 

Autoriteti kontraktues (MSh) e publikoi njoftimin me vendimin e autoritetit kontraktues 64 ditë pas hapjes së ofertave, duke rekomanduar për kontratë RAF II. Sipas nenit 40, paragrafi 40.3 të Rregullores Nr. 001/2022 për Prokurimin Publik, autoritetet kontraktuese janë të obliguara ta publikojnë njoftimin mbi vendimin e autoritetit kontraktues, së bashku me emrin e operatorit ekonomik të rekomanduar për kontratë, në kohën më të shkurtër të mundshme dhe jo më vonë se 30 ditë nga data e hapjes së ofertave. Ky afat mund të zgjatet vetëm në raste të jashtëzakonshme dhe të arsyetuara, për një periudhë shtesë prej 20 ditësh. Megjithatë, nuk është dhënë asnjë arsyetim për vonesën e shkaktuar në vlerësimin e ofertave. 

Përveç afateve, MSh dyshohet se nuk ka respektuar as kriteret që vet i ka vendosur në dosjen e tenderit. Kjo sepse janë ngritur dyshimet për mospërputhje të dokumentacionit të kompanisë së përzgjedhur me kriteret e përcaktuara në dosjen e tenderit. Sipas kushteve të përcaktuara në dosje të tenderit dhe njoftim për kontratë, operatorët ekonomikë duhet të dëshmojnë përvojë me projekte të ngjashme në vlerë prej së paku 9 milionë euro, të konfirmuar përmes certifikatave të pranimit nga komunat përkatëse. Megjithatë, kompania e përzgjedhur nuk ka paraqitur një certifikatë të tillë. 

Pas analizimit të dëshmive të ofruara për këtë kontratë nga eksperti shqyrtues, rezultoj se “RAF II” nuk kishte certifikatë të pranimit, por vetëm një kërkesë për pranim teknik të datës 16.10.2024, fakt që është pranuar edhe nga autoriteti kontraktues në vendimin për kërkesën për rishqyrtim. Ky vendim, përveçse e pranon këtë fakt, pohon se për autoritetin kontraktues është pranueshme, pasi janë kërkuar sqarime dhe projekti është pranuar nga inspektorati i ndërtimit. Megjithatë, operatori ekonomik duhet të ofrojë dëshmi në përputhje me specifikimet në dosjen e tenderit. 

Dyshime për mospërputhje janë vërejtur edhe në dëshmitë për makineri dhe pajisje, ku kompania fituese ka dorëzuar dokumente në gjuhë të huaj. Vetë autoriteti kontraktues ka pranuar se nuk ka mundur të vlerësojë dokumentet, pasi nuk i ka kuptuar, ndërsa, neni 59 i LPP-së kërkon që dëshmitë duhet të ekzaminohen, vlerësohen e krahasohen. 

MSh ka pranuar se dëshmitë janë në gjuhë të huaja dhe kjo situatë është sfiduese për autoritetin kontraktues për identifikimin e saktë të dëshmive. Sipas raportit të ekspertit shqyrtues (Nr. 106/25), autoriteti kontraktues nuk ka bërë fare vlerësimin e dëshmive për makineritë.   

Nga dy pretendimet e operatorëve ekonomikë se kompania e përzgjedhur për kontratë nuk i ka përmbushur kriteret, OShP ka trajtuar vetëm njërin nga këto pretendime, i cili kishte të bënte me mungesën e një certifikate, pa ofruar sqarime të plota, duke deklaruar se këtë çështje e lë në mirëbesimin e provave.  

Mosrespektimi i afateve nga OShP 

Përtej dyshimeve për shkelje në fazën e prokurimit nga MSh, edhe OShP nuk e ka respektuar LPP-në. Ky institucion ka tejkaluar afatin ligjor për shqyrtimin e ankesave që janë adresuar nga operatorët ekonomikë ndaj vendimit të autoritetit kontraktues pas vlerësimit të ofertave të kompanive. Sipas LPP-së, nenit 117, OShP-ja ka afat për trajtimin e ankesës deri në 34 ditë.  

Katër ankesa janë paraqitur në OShP. Për dy nga ankesat, të paraqitura nga operatorët ekonomikë “BM Group” (nr. 106/25) dhe “Conex L.L.C” (nr. 105/25), OShP-ja ka marrë vendim 74 ditë pas paraqitjes së tyre. 

Ndërkaq, dy ankesat e tjera nga operatorët ekonomikë “Fitorja L.L.C” (nr. 108/25) dhe “Ideal Partners L.L.C” (nr. 1118/24) janë shqyrtuar brenda afatit ligjor, e para për shkak të tërheqjes, ndërsa e dyta është hedhur poshtë pasi operatori ekonomik fillimisht nuk kishte kërkuar rishqyrtim nga autoriteti kontraktues para se të paraqiste ankesë në OShP. 

Pakënaqësitë e banorëve për projektin 

Ndërkohë, zhvendosja e institutit nga qendra e Shtimes në fshatin Zborc ka nxitur pakënaqësi te banorët. Ata janë ankuar se nuk janë përfshirë në procesin e shqyrtimit publik nga Komuna e Shtimes, siç e kërkon neni 19 i Ligjit Nr.04/L-174 për Planifikimin Hapësinor. 

Përfshirjen e banorëve në procesin e dhënies së lejeve ndërtimore, po ashtu e parasheh edhe neni 40, paragrafi 2 i Ligjit Nr.04/L-110 për Ndërtim.  

Banorët kanë nënshkruar një peticion për pezullimin e lejes ndërtimore të lëshuar për këtë projekt. Në një mbledhje të Kuvendit Komunal të mbajtur në janar 2025, kryetari i Komunës së Shtimes ka deklaruar se dëgjimi publik nuk është organizuar me arsyetimin se parcela ku planifikohet ndërtimi nuk i përket administrativisht asnjë lokaliteti specifik. Sipas tij, “kjo parcelë nuk graviton në asnjë nga fshatrat; është një parcelë që gjendet në territorin e planit të ri zhvillimor komunal, i quajtur ‘qyteti i ri’, dhe nuk i përket as Belincit, as Godancit, e as Zborcit.  

Komuna e Shtimes nuk ka ofruar qasje në dokumente publike që lidhen me dhënien e lejes për ndërtim, të kërkuara nga autori i artikullit me 7 prill. Për këtë është dërguar ankesë te Agjencia për Informim dhe Privatësi, derisa sipas MSh-së janë ndjekur të gjitha procedurat ligjore në këtë proces.  

Ndërtimi i objektit të Institut Special paraqet një projekt me rëndësi për përmirësimin e kushteve të kujdesit institucional, por dyshimet për mënyrën sesi janë zhvilluar procedurat e prokurimit dhe dhënies së lejes ndërtimore ka ngritur dyshime ligjshmërie që mund të rrezikojnë realizimin e projektit në përputhje me standardet e kërkuara. 

Deklaratë mohuese: 

Ky artikull është publikuar me mbështetje financiare të Bashkimit Evropian. Përmbajtja e këtij reagimi është përgjegjësi e vetme e Demokraci Plus (D+) dhe në asnjë mënyrë nuk mund të paraqes pikëpamjet e Bashkimit Evropian. Projekti “Rritja e transparencës, llogaridhënies dhe efiçiencës në shpenzimin e parasë publike përmes prokurimit publik në Kosovë” i financuar nga BE, zbatohet nga Demokraci Plus (D+).