Një tender i hapur nga Komuna e Prizrenit për kontraktimin e një kompanie që do të realizonte hartimin e projekteve shkollore ka ndezur polemika dhe akuza për kurdisje, pasi një kompani me çmime tepër të ulëta është shpallur fituese. Çështja tashmë ka përfunduar dy herë në Organin Shqyrtues të Prokurimit (OSHP), duke ngritur shqetësime për korrektësinë e procesit pasi Komuna e Prizrenit ka vazhduar të insistojë në të njëjtin ofertues.

Në mars të këtij viti, Komuna e Prizrenit hapi tenderin për angazhimin e një kompanie për hartimin e projekteve shkollore, me një vlerë totale prej 100 mijë eurosh dhe një afat prej 12 muajsh. Kjo kontratë synon të mbulojë nevojat e Drejtorisë së Arsimit, me kompaninë që do të bëjë hartimin e projekteve të ndërtimin e anekseve shkollore, renovimeve të objekteve ekzistuese shkollore në çdo hapësirë ku të paraqitet nevoja brenda territorit të komunës.

Për të vlerësuar ofertat në mënyrë më të drejtë, komuna përdori një skemë të çmimeve të peshuara, e ndarë në tri kategori (A=50%, B=30%, C=20%), duke përfshirë një total prej 11 pozicionesh. Poentimi i çmimeve si procedurë e tenderimit është një metodë që përdoret për të vlerësuar ofertat ekonomike në bazë të një skeme të përcaktuar më parë, duke i atribuar peshë secilit element të rëndësishëm.

Përcaktimin e kategorive dhe peshave e bën autoriteti kontraktues, i cili ndan pozicionet e tenderit në tri kategori, secila me një peshë të caktuar: Kategoria A (50%), Kategoria B (30%), dhe Kategoria C (20%). Këto kategori janë përcaktuar bazuar në rëndësinë dhe ndikimin që kanë në tender. Çdo ofertë vlerësohet për secilën kategori, duke u llogaritur si përqindje e pikëve të përgjithshme që i takon asaj kategorie. Ndërsa, përllogaritja e pikëve bëhet për secilën ofertë bazuar në çmimet e ofruara për pozicionet e tri kategorive. Pastaj, për çdo kompani, këto pikë mblidhen dhe peshohen sipas skemës së caktuar, duke dhënë një rezultat përfundimtar që pasqyron ofertën më të favorshme në bazë të çmimit.

Kjo procedurë e prokurimit publik është e rregulluar bazuar në Rregulloren për Prokurim Publik, e cila është fuqizuar në nëntor të vitit 2022: “Kurdo që Autoriteti kontraktues nuk din sasitë indikative, kontratat me çmime për njësi, AK duhet të përcaktoj peshët në baze të rëndësisë së secilës “kategori të shërbimeve” ose secilit “artikull” ose “grup të artikujve” në mënyrë që Autoriteti Kontraktues të përcaktoj se cila është oferta me çmim më të ulët në baze të poentimit, si p.sh. mirëmbajtje të veturave, mirëmbajtje të gjeneratorëve etj”, thuhet në nenin 17, paragrafi 35 i Rregullores për Prokurim Publik.

Tetë kompani dorëzuan oferta, por ajo që ngjalli më shumë vëmendje ishte kompania Fst Engineering, e cila fitoi tenderin me një ofertë për njësi prej vetëm 1.65 euro.

Çmime jo normalisht të ulëta: vlerësimet e Komunës së Prizrenit

Oferta e kompanisë Fst Engineering për 1.65 euro për njësi, e cila u rekomandua për kontratë, befasoi disa nga pjesëmarrësit, për shkak të diferencës së madhe me ofertat e tjera në tender. Për krahasim, oferta e grupit të kompanive Geoplan & Consulting Group, ishte 245.50 euro për njësi, ndërsa kompania Arhiko Ing, ofertoi me çmim për njësi prej 521.50 euro, apo 310 herë më shumë se oferta e Fst Engineering.

Kjo diferencë ekstreme ngriti dyshime tek konkurrentët, me kompaninë Arhiko Ing, që ngriti një ankesë në OSHP, duke akuzuar komunën për kurdisje të tenderit dhe përfshirje të zyrës së prokurimit në këtë skemë.

“Autoriteti kontraktues (Komuna e Prizrenit) nuk ka bërë kërkesë për sqarim të dosjes së tenderit, për arsye se është ditur që (operatori i rekomanduar për kontratë) automatikisht që do të eliminohet nga procedura e vlerësimit, dhe me këtë mendojmë që zyra e Prokurimit është e përfshirë në kurdisjen e tenderit” – thuhet në ankesën që kjo kompani e deponoi në OSHP me datën 17 maj të këtij viti.

Dyshime për diskriminim nga Komuna e Prizrenit për një kontratë pothuajse të njëjtë me titull “Hartimi i projekteve të ndryshme ideore dhe kryesore për ndërtim dhe renovim të objekteve sipas nevojave të DPMS në Komunën e Prizrenit”, kishte pasur më herët gjatë këtij viti edhe eksperti shqyrtues i OSHP-së, z.Naser Fejzullahu, i cili në raportin e tij me numër të lëndës 2023/1034, kishte shqyrtuar pretendime për trajtimin joligjor të çmimeve jo normalisht të ulëta të ngritura nga kompania e njëjtë ankuese, Arhiko Ing.

Sipas ekspertit shqyrtues, Komuna e Prizrenit, gjatë vlerësimit të çmimeve jo normalisht të ulëta kishte bërë diskriminim duke shkelur parimet themelore të prokurimit si dhe kishte favorizuar një operator ekonomik[1].

“Lind pyetja, a është e mundur që ky operator ekonomik me çmime 0.05 euro të realizojë një kontratë me këtë çmim, jo, andaj unë mendoj se personat përgjegjës të autoritetit kontraktues (Komunës së Prizrenit), mund të kenë bashkëpunime me operatorin ekonomik, apo me ndonjë zyrtar pasi shihet se (operatori ekonomik) është favorizuar në dy aktivitetet” – shkruhej në raportin e tij, i cili ishte dorëzuar te paneli shqyrtues i OSHP-së. Me një vendim që mban datën 7 shkurt, 2024, OSHP kishte konfirmuar konstatimet e ekspertit shqyrtues, duke vendosur se Komuna e Prizrenit nuk kishte vepruar në dispozitat ligjore për prokurim publik[2].

Si erdhi te çmimi 316 herë më i lirë kompania Fst Enginering?

Një hulumtim më i hollësishëm i ofertës së Fst Engineering zbulon çmime të pazakonta për disa nga pozicionet specifike të tenderit. Për shërbimin “shpimet gjeomekanike – elaborati,” kjo ofroi çmimin prej vetëm 0.05 euro për m², ndërkohë që çmimi i tregut për këtë shërbim është shumëfish më i lartë. Një faturë e siguruar për shërbimin e hartimit të elaboratit gjeomekanik në Fakultetin Juridik të Prizrenit, tregon një kosto prej 50.00 euro për m², ose 1,000 herë më shumë se çmimi i ofruar në këtë pozicion nga kompania Fst Enginnering.

Po ashtu, për shërbimin e “matjeve gjeodezike – hartimi i projektit”, kompania ofroi çmimin prej 0.70 cent për m², një tjetër shembull i një çmimi shumë të ulët krahasuar me normat e tregut. Në kategorinë e tretë të paramasës, që përfaqësonte 20% të vlerës së poentimit, kompania ofroi 0.50 cent për kompletimin e dokumentacionit të legalizimit të objekteve arsimore, ku kërkohej ndër të tjera: kopja e planit dhe certifikata e pronësisë jo më e vjetër se gjashtë muaj, përshkrim teknik i detajuar i përgatitur nga një profesionist duke përfshirë të gjitha detajet për kohën, sipërfaqen, tazhitetin, dimensionet dhe funksionin e ndërtimit, raportin për stabilitetin e strukturës së ndërtimit të përgatitur nga një inxhiner, duke përfshirë raportin profesional për sigurinë dhe stabilitetin e ndërtimit pa leje, raportet e instalimit të ujësjellësve dhe kanalizimit, raportin e instalimit elektrik, dhe elaboratin për mbrojtje nga zjarri. Në bazë të analizimit të një kontratë të lidhur nga Kuvendi Komunal i Klinës në shkurt të këtij viti (kontrata nr.005-2024), vetëm hartimi i elaboratit për mbrojtje nga zjarri kishte kushtuar 350.00 euro, apo 700 herë më shumë se çmimi i ofruar në këtë pozicion nga Fst Enginnering.

Përkundër këtyre ankesave dhe dallimeve në çmime, Komuna e Prizrenit mbrojti vendimin e saj, duke thënë se çmimet e ofruara nga Fst Engineering ishin të arsyeshme. Komuna vendosi se ankesa e kompanisë Arhiko Ing kundër vendimit të Komunës së Prizrenit ishte e pabazuar, duke e cilësuar çmimin e rekomanduar për kontratë si “në rregull”.

“Komisioni vlerësues ka analizuar të gjitha çmimet për pozicionet e ofruar nga operatori ekonomik i propozuar për kontratë dhe ka arritur në përfundim se çmimet e ofruara për njësi të operatorit ekonomik të propozuar për kontratë janë në rregull (pra komisioni si dhe zyra e prokurimit nuk i konsiderojnë këto çmime si jo normalisht të ulëta” – thuhet në vendimin për rishqyrtim të datës 10 maj 2024.

Megjithatë, në bazë të nenit 61 të Ligjit për Prokurimin Publik, komuna ishte e detyruar të kërkonte shpjegime me shkrim për çmime që duken jo normalisht të ulëta, por nuk e bëri këtë. Me datën 3 korrik 2024, OSHP-ja anuloi vendimin e Komunës së Prizrenit, duke vlerësuar se autoriteti kontraktues nuk kishte vepruar në përputhje me dispozitat ligjore për prokurim publik dhe kërkesat e dosjes së tenderit, duke kthyer lëndën në rivlerësim. Me vendimin 2024/0431, u konfirmua se Komuna e Prizrenit gjatë vlerësimit të ofertave kishte pranuar çmime jo normalisht të ulëta në shumë pozicione që ishin të evidentuara në përshkrimin e çmimeve.

Pavarësisht se Komuna e Prizrenit respektoi fillimisht vendimin e OSHP-së, duke kthyer lëndën në rivlerësim, ajo angazhoi po të njëjtin komision të vlerësimit si herën e parë. Raporti i komisionit të rivlerësimit u nënshkrua nga anëtarët e tij, dhe me datën 9 korrik 2024, u ngarkua në platformën elektronike E-Prokurimi. Ky raport, përsëri rekomandonte për kontratë Fst Engineering.

Në vendimin për refuzimin e ankesës mbi vendimin e komisionit të rivlerësimit të publikuar me datën 22 korrik, Komuna e Prizrenit dha arsyetimin se çmimet e rekomanduara për kontratë ishin në kuadër të mesatares se çmimeve me të cilat kryhen këto shërbime.

“Komisioni i ri ka hulumtuar çmimet e ngjashme për shërbimet e kërkuara në Dosjen e Tenderit, dhe ka konstatuar se këto çmime janë në kuadër të mesatares së çmimeve me të cilat kryhen këto shërbime” dhe se autoriteti kontraktues “do jetë korrekt deri në fund lidhur me këtë proces, për të cilin flet fakti se po e mbrojmë ofertën e përgjegjshme me çmimin më të ulët dhe nëse do të ishte e kundërta që fitues të shpallej kompania me ofertën më të lartë se të gjithë tjerët, atëherë do të vihej në dyshim korrektësia e zyrtarit të prokurimit dhe tërë stafit i cili është marrë me këtë projekt” – thuhej në këtë vendim[3].

Duke qenë se lënda mbeti e pezulluar për një kohë të gjatë, Komuna e Prizrenit me datën 4 korrik, përmes platformës elektronike e-prokurimi, kërkoi nga kompanitë që të bënin zgjatjen e vlefshmërisë së ofertave për një periudhë 90 ditore si dhe zgjatjen e sigurimit të ofertës për një periudhë 120 ditore. Në bazë të analizimit të ofertës, del që kompania Fst Engineering, plotësoi kërkesën ligjore të Komunës së Prizrenit, duke vazhduar validitetin e ofertës dhe sigurimit të saj, por që të dyja u zgjatën për një periudhë 120 ditore, fakt që bie ndesh me nenin 28.6 të Rregullores së prokurimit publik, i cili kërkon që sigurimi i tenderit duhet të qëndrojë valid për një periudhë 30 ditore pas skadimit të periudhës së validitetit të tenderit.

OSHP-ja ndërhyri për herë të dytë më 25 shtator, duke anuluar edhe këtë vendim dhe duke paralajmëruar se nëse komuna nuk respekton dispozitat ligjore, do të detyrohej të fillonte procedurat për anulimin e certifikatës së menaxherit të prokurimit pasi kjo çështje veçse ishte gjykuar njëherë “res judicata”.

Ndërhyrjet e përsëritura të OSHP-së për të anuluar vendimet e komunës tregojnë për problemet që kanë karakterizuar këtë procedurë të prokurimit, teksa nënshkrimi i kontratës nuk është ende afër kur kanë kaluar mbi 7 muaj nga hapja e këtij tenderi.

Deri në momentin e publikimit, Komuna e Prizrenit nuk është përgjigjur në pyetjet mbi akuzën e kompanisë Arhiko Ing për kurdisje të tenderit, teksa nga kjo kompani kanë thënë se janë në pritje të një vendimi përfundimtar pasi ky tender është rikthyer përsëri në rivlerësim.

Deklaratë mohuese:

Ky artikull është publikuar me mbështetje financiare të Bashkimit Evropian. Përmbajtja e këtij reagimi është përgjegjësi e vetme e Demokraci Plus (D+) dhe në asnjë mënyrë nuk mund të paraqes pikëpamjet e Bashkimit Evropian. Projekti “Rritja e transparencës, llogaridhënies dhe efiçiencës në shpenzimin e parasë publike përmes prokurimit publik në Kosovë” i financuar nga BE, zbatohet nga Demokraci Plus (D+).

[1] Neni 7 i Ligjit të Prokurimit Publik në lidhje me trajtimin e barabartë të operatorëve ekonomikë dhe neni 61 në lidhje me çmimet jo normalisht të ulëta. Vegëza për qasje: https://gzk.rks-gov.net/ActDocumentDetail.aspx?ActID=2772

[2] Vendimi i Organit Shqyrtues të Prokurimit i datës 07/02.2024. Gjendet në faqen 5 të vendimit të panelit shqyrtues të kryesuar nga Vedat Poterqoi. Vegëza për qasje: https://tinyurl.com/4ce6y67m

[3] Vendimi i Komunës së Prizrenit i datës 22.07.2024. Gjendet në faqen 55 të ankesës së Arhiko Ing në Organin Shqyrtues të Prokurimit. Vegëza për qasje: https://tinyurl.com/4xu8zsxv