Ardit Dragusha

Dy rastet e para të konfirmuara me COVID-19 në Kosovë u shfaqën me 13 mars, 2020. Që nga ajo kohë, Kosova ka kaluar nëpër momente të ndryshme në përballje me këtë pandemi globale, duke shënuar suksese dhe dështime të cilat zakonisht kanë ardhur nga vendimet politike të ekzekutivit.

Vendimi i Qeverisë së Kosovës gjatë muajve të verës për lirimin e masave kundër COVID-19, në kohën kur varianti Delta veçse ishte shfaqur në vend, kombinuar me nivelin e ulët të vaksinimit si dhe ardhjen e shumë vizitorëve nga diaspora, bëri që të kishte rritje enorme të numrit të infektuarve dhe vdekjeve.

Në fund të muajit gusht 2021, Kosova kishte numrin më të vogël të të vaksinuarve në rajon, teksa printe me numrin e rasteve pozitive si dhe vdekjeve në raport me numrin e përgjithshëm të popullsisë.

Duke marrë masa të menjëhershme në adresimin e situatës, Kosova shënoi sukses në rritjen e numrit të të vaksinuarve, ku nga vendi i fundit në rajon ku gjendej në muajin gusht, arriti të dal në vendin e parë me më së shumti qytetarë të vaksinuar.

Faktorët kyç që kanë ndikuar rritjen e numrit të të vaksinuarve në Kosovë janë:

• Rritja e kapaciteteve vaksinuese dhe rritja e numrit të dozave të vaksinës. Si rezultat i sigurimit të mjaftueshëm të dozave të vaksinës, u bë shpërndarja e dozave të mjaftueshme në çdo pikë të vaksinimit e shoqëruar edhe me rritjen e ekipeve për vaksinim (përfshirë ekipet mobile), rekomanduar nga D+ përmes një punimi të shkurtër mbi procesin e vaksinimit në Kosovë, publikuar më 16 gusht 2021;
• Kampanja në rrjete sociale dhe media për të motivuar popullatën për vaksinim e nisur nga Ministria e Shëndetësisë;
• Urgjenca e qytetarëve për vaksinim pas përhapjes së madhe të variantit Delta dhe numrit të lartë të infektuarve dhe rasteve me fatalitet;
• Kufizimi i lirisë së lëvizjes i bazuar në statusin e vaksinimit nga ana e shumë vendeve të Bashkimit Evropian, si dhe prezantimi i certifikatës digjitale nga BE si parakusht për udhëtim pa pasur nevojë për karantinë;
• Thirrja për vaksinim tek mësimdhënësit para fillimit të vitit të ri shkollor në shtator, që po ashtu ishte rekomanduar nga D+ përmes një punimi të shkurtër mbi procesin e vaksinimit në Kosovë, publikuar më 16 gusht 2021. Kjo ka rezultuar në rritjen e përqindjes së mësimdhënësve të vaksinuar nga 30% gjatë muajit korrik, në 90 %[1] gjatë muajit tetor;
• Ndryshimi i perceptimit për vaksinën, ku nga rreth 50% që ishin pothuajse kundër vaksinimit në tetor-nëntor 2020, është ulur në rreth 18% në qershor-korrik 2021[2]. Ky ndryshim i perceptimit ka ardhur si rezultat i qasjes pro aktive të Ministrisë së Shëndetësisë përmes fushatave pro vaksinimit, fokusuar kryesisht mbi përfitimet nga vaksinimi kundër COVID-19. Në të njëjtën kohë, kontributi i mediave në identifikimin e lajmeve të rreme, raportimi nga institucionet publike rreth lajmeve të rreme dhe organizatat e shoqërisë civile përmes hulumtimeve dhe fushatave avokuese vetëm sa e kanë ndihmuar këtë proces.

Qasja pro aktive e Ministrisë së Shëndetësisë duhet të vazhdojë. Masat parandaluese duhet të ndërmerren para rritjes së numrit të rasteve me COVID-19 dhe fushata pro vaksinimit duhet të organizohen vazhdimisht nga Ministria e Shëndetësisë. Mirëpo, përveç Ministrisë së Shëndetësisë, qasja gjithëpërfshirëse e Qeverisë e cila është treguar e suksesshme në të kaluarën, duhet të vazhdojë sepse ekziston rreziku real i shpërndarjes së variantit të ri të COVID-19, siç është varianti Omikron.

Deklaratë mohimi:

Ky publikim është botuar me mbështetje financiare të Bashkimit Evropian. Përmbajtja e këtij publikimi është përgjegjësi e vetme e Demokraci Plus (D+) dhe në asnjë mënyrë nuk mund të paraqes pikëpamjet e Bashkimit Evropian. Projekti “Kontribut në gjetjen e shkeljeve në prokurim publik të institucioneve në luftën kundër pandemisë COVID-19” i financuar nga BE, implementohet nga Demokraci Plus (D+).

[1] Kallxo.com ‘MAShT: 90% e mësimdhënësve janë vaksinuar’, (tetor 2021): https://bit.ly/3Ea0T0H

[2] Komunikim me shkrim (email) me Faik Hoti – Zëdhënës në Ministrinë e Shëndetësisë, (Prishtinë, 05.11.2021).