Op-Ed

Si partitë shkelin Ligjin për Financimin e Subjekteve Politike për të fshehur financat e tyre

Për afër pesë vite me radhë, përfshirë vitet zgjedhore 2013 dhe 2014, partitë i mbajtën të fshehura financat e tyre duke u thirrur në paqartësi në Ligjin për Financimin e Subjekteve Politike. Nuk është aspak faji i paqartësive ligjore pse partitë i mbajnë të fshehura financat. Ky ligj, hartuar edhe me asistencën e organizatave ndërkombëtare, është një prej ligjeve më të avancuara në Evropë, dhe përmbush të gjitha standardet ndërkombëtare të aplikueshme për financimin e partive politike dhe financimin e fushatave zgjedhore.

Ligji në mënyrë shumë të qartë i definon kontributet apo donacionet, si dhe burimet nga të cilat lejohen që partitë politike të marrin donacione. Ligji gjithashtu parasheh kufizime në vlerën se sa mund të iu jepet donacion partive, duke vendosur dy (2) mijë euro kufizim për personat fizik dhe 10 mijë euro kufizim për personat juridik. Kufizimet e tilla aplikohen kryesisht për të mbrojtur proceset politike nga ndikimi i personave të pasur, apo bizneset që dëshirojnë të përfitojnë nga politika. Përveç kufizimeve në donacione, me rregulloren për financimin e fushatës të Komisionit Qendor të Zgjedhjeve (KQZ), përcaktohet edhe kufizimi në shpenzimet e fushatës, ku parashihet se partitë nuk mund të shpenzojnë më shumë se 0.50 euro për votues të regjistruar. Njëra prej arsyeve pse partitë i fshehin financat është që ata marrin donacione të pa-ligjshme, dhe nuk i respektojnë kufizimet ligjore për donacione, apo kufizimet për shpenzimet e fushatës.

Ligji gjithashtu në mënyrë të qartë parasheh se partitë politike duhet të bëjnë publike raportet financiare për të hyrat dhe shpenzimet vjetore dhe ato të fushatës. Ligji parashesh që këto raporte të dorëzohen në KQZ, dhe të publikohen në uebfaqen e këtij institucioni. Përveç kësaj, ligji kërkon nga partitë që t’i mbajnë këto raporte publike në ueb-faqet e tyre, dhe një verzion të shkurtuar ta publikojnë edhe në një gazetë kombëtare. Për më shumë se pesë vite, raportet financiare të partive të mëdha nuk janë bërë publike. Lijgi parashesh edhe dënime në rast të mos-publikimit të këtyre raporteve, megjithatë jo rastësisht asnjë prej tyre nuk është dënuar.

Partitë arsyetohen se nuk i kanë publikuar raportet financiare pasi që ligji ka qenë i paqartë nëse raportet duhet të publikohen pa përfunduar auditimi i tyre nga Komisioni për Buxhet dhe Financa i Kuvendit të Kosovës. Tani, liderët e partive, thonë se duhet ndryshuar ligji, të cilin në faktë vetë partitë e kanë miratuar përmes votimit në Kuvendin e Kosovës në vitin 2010, dhe pastaj vetë e kanë ndryshuar dhe plotësuar dy herë të tjera në vitin 2011 dhe 2013.

Nuk mund t’i ndëgjosh partitë që ankohen se ligji është i paqartë kur bëhet fjalë për fondet që partitë i pranojnë nga Buxheti i Kosovës. Për çdo vit, ky ligj u mundëson partive të përfaqësuara në Kuvendin e Kosovës që të marrin mbi katër (4) milionë euro nga fondet publike. Këto fonde ndahen në bazë të numrit të ulëseve që partitë i kanë në Kuvend, prej të cilave për çdo vit më tepër se një (1) milion euro shkojnë për Partinë Demokratike të Kosovës, afër  një (1) milion euro për Lidhjen Demokratike të Kosovës, dhe afër 500,000 euro për Lëvizjen Vetëvendosje.

Pra nuk ka asgjë të paqartë në ligj. Ligji në mënyrë shumë të avancuar rregullon kufizimet dhe burimet e lejueshme për donacione, kontrollin e brendshëm të financave, obligimet e raportimit, procesin e auditimit dhe dënimet për partitë që nuk iu përmbahen rregullave. Problemi është që partitë nuk e respektojnë ligjin, dhe nuk dëshirojnë që qytetari dhe votuesi të ketë njohuri se si i menaxhojnë dhe shpenzojnë paratë publike.