Tenderi milionësh për mensën e AKSP-së: Pse ndërtimi nuk përfundoi brenda afateve?
Ndërtimi i objektit të mensës në Akademinë e Kosovës për Siguri Publike (AKSP) në vlerë mbi një milion euro, i cili ka filluar në fund të vitit 2022, ka dështuar të përfundojë brenda afatit të përcaktuar në kontratë. Kjo kontratë në vlerë 1,064,447 euro ishte nënshkruar më 25.11.2022 ndërsa afati për përfundimin e projektit ishte deri më 30.11.2023.
Konsorciumit fitues “Astraplan SHPK” & “Gërguri SHPK” i ishte dhënë edhe një afat shtesë prej gjashtë muajsh për përfundimin e punimeve, saktësisht deri më 30.06.2024, por as brenda kësaj periudhe objekti i mensës nuk ka përfunduar. Kjo ka çuar në shkëputje të njëanshame të kontratës nga ana e AKSP-së.
“Ndaj kompanisë ndërtuese janë marrë masa nga AKSP-ja duke ia ndërprerë kontratën njëanshëm si rezultat i mospërmbushjes së planit dinamik. Operatori ekonomik është njoftuar me kohë për moszgjatjen e afatit të punimeve ndërsa më 16.07.2024 i është dërguar edhe vendimi për shkëputjen e kontratës operatorit “Astraplan SHPK” & “Gërguri SHPK””- thuhet në përgjigjen e AKSP-së.
Përveç kësaj, nga AKSP kanë thënë se kanë kërkuar nga kompania e sigurimit që të fillojë procedurat e konfiskimit të sigurimit.
“Vlera e totalit ka qenë 10 % e totalit të kontratës” – thuhet në përgjigjen e Bekim Dakajt, menaxher i Divizionit të Prokurimit në AKSP.
Pak para përfundimit të afatit shtesë, konsorciumi i kontraktuar kishte bërë kërkesë tri herë me radhë në AKSP për afat të dytë shtesë për përfundim të punimeve deri më 10.12.2024. Pas kërkesës së tretë, konsorciumi ishte njoftuar për shkëputje të njëanshme të kontratës.
“Po, kemi kërkuar dhe atë tri herë radhazi, kërkesa e parë ka qenë më 13.06.2024, e dyta më 28.06.2024 dhe e treta më 16.07.2024, (pas kërkesës së tretë kemi pranuar shkëputjen e njëanshme nga AKSP). E kemi parë të arsyeshme që të kërkojmë afat shtesë deri më 10.12.2024”- kanë thënë nga “Astraplan SHPK”, kompania lidere e konsorciumit të kontraktuar për objektin e mensës.
Nga kjo kompani kanë thënë se nuk janë pajtuar asnjëherë me shkëputjen e njëanshme të kontratës.
“Ju kemi reaguar edhe me disa shkresa mospajtimin tonë me shkëputjen e kontratës”- kanë deklaruar nga “Astraplan SHPK”.
Përveç dështimit të përfundimit të projektit të mensës në Akademinë e Kosovës për Siguri Publike (AKSP) brenda afatit të përcaktuar dhe shkëputjen e kontratës, është po aq e rëndësishme të kuptohet sesi ka rrjedhur procedura e tenderimit për këtë projekt.
Si shkoi procedura e tenderit për ndërtimin e mensës?
Njoftimi për kontratë i tenderit për ndërtimin e mensës në Akademinë e Kosovës për Siguri Publike ishte publikuar më 01.07.2022. Për këtë tender i cili ishte shpallur përmes procedurës së hapur ishin parashikuar 1,287,785 euro. Më 6 tetor 2022, gati tre muaj pas shpalljes së tenderit, AKSP rekomandoi konsorciumin “Astraplan SHPK & Gërguri SHPK” për kontratën njëvjeçare me një ofertë prej 1,064,337 €. Kontrata u nënshkrua me ta më 25.11.2022.
Në total, tenderi kishte katër ofertues: “Astraplan SHPK & Gërguri SHPK” me ofertën në vlerë 1,064,337 €; “Arad 94 & Isars” me ofertë 1,158,897 €; “Al Group” me ofertën në vlerë 1,277,339 € dhe “Limora” me 1,552,019 €. Prej këtyre, vetëm dy oferta u vlerësuan si të përgjegjshme — “Astraplan SHPK & Gërguri SHPK” dhe “Arad 94 & Isars.” Megjithatë, “Arad 94 & Isars” u skualifikuan pasi oferta e tyre nuk ishte më e ulëta. Dy ofertuesit e tjerë, “Limora” me ofertën 1,552,019 € dhe “Al Group” me ofertën 1,277,339 €, u shpallën jo të përgjegjshëm dhe u eliminuan nga gara për shkak të mosplotësimit të kritereve të kërkuara.
Autoriteti kontraktues, AKSP, arsyetoi eliminimin me kërkesat për sigurimin e tenderit për 120 ditë, certifikatat e nevojshme ISO 15838:2009 dhe ISO 50001:2018, qarkullimin bankar prej 2,500,000 € për tre vitet e fundit (2019, 2020, 2021), mbështetjen financiare nga banka prej 300,000 € për të nisur punën, kontratat dhe referencat për punët e përfunduara gjatë tre viteve të fundit, si dhe listat e stafit profesional inxhinierik, punëtorëve, pajisjeve të punës dhe një plan dinamik.
Edhe pse kanë kaluar gati dy vjet nga nënshkrimi i kësaj kontrate mbi 1 milion euro, ajo nuk është publikuar në faqen e e-prokurimit nga AKSP. E njëjta është siguruar përmes kërkesës për qasje në dokumente publike në AKSP. Nga AKSP kanë thënë se për shkak që kontrata e ka volumin e madh si dokument, nuk e ka pranuar sistemi i e-prokurimit. Në lidhje me çështjen e mospublikimit të kontratës në platformën e-prokurimit, Komisioni Rregullativ i Prokurimit Publik (KRPP) ka dhënë një përgjigje.
“E gjithë kontrata duhet të ishte ngarkuar dhe bërë publike. Nëse kishte ndonjë paqartësi dhe nuk mund ta ngarkonin, ata duhej të kishin kontaktuar KRPP-në për ndihmë. Për më tepër, KRPP ka bashkëpunim me Zyrën Kombëtare të Auditimit dhe i ka informuar ata që, sa herë që vërejnë se moduli i menaxhimit të kontratës, duke përfshirë publikimin e kontratës, nuk po ndiqet, tenderi duhet të auditohet” – tha Osman Vishaj nga KRPP.
Ky veprim i AKSP-së është në kundërshtim me Rregulloren e Prokurimit Publik, e cila kërkon publikimin e kontratës.
“Me përgatitjen, krijimin dhe publikimin e Njoftimit për nënshkrim të kontratës, do të bëhet publikimi i kontratës së nënshkruar dhe do të bëhet transferimi i përgjegjësive për menaxhim të implementimit të kontratës nga zyra e prokurimit tek menaxheri i kontratës” – thuhet në nenin 21 të Rregullores së Prokurimit Publik, në të cilën është e rregulluar nënshkrimi i kontratës.
Marrja e lejes së ndërtimit pas nënshkrimit të kontratës
Edhe pse kontrata për ndërtimin e objektit të mensës në AKPS ishte nënshkruar në nëntor të vitit 2022, ende nuk ishte siguruar leja e ndërtimit për objektin e mensës të AKSP-së siç kërkohet në paragrafin 19, të nenit 19 të Rregullores së Prokurimit Publik. Nga AKSP kanë thënë se kushtet ndërtimore janë marrë më 02.12.2023 ndërsa leja ndërtimore më 14.12.2022.
“Ky proces për leje ndërtimi në Komunën e Vushtrrisë kanë filluar në muajin prill dhe në vazhdimësi kanë kërkuar dokumente shtesë dhe kushtet ndërtimore janë marrë më 02.12.2022
duke pasur leje ndërtimore me datë 14.12.2022”- thuhet në përgjigjen e AKSP-së.
Kjo është në kundërshtim me Rregulloren e Prokurimit Publik pas sipas paragrafit 19 të nenit 19 të Rregullave të Prokurimit, “asnjë kontratë për punë nuk mund të inicohet pa sigurimin e lejes/pëlqimet mbi lokacionin hapsinor ku do të bëhet ekzekutimi i projektit, dhe të gjitha lejet nga autoritetet rregullatore përkatëse për ndërveprimet me rrjetet e energjisë dhe lidhjet me sistemet e shërbimeve publike”.
Konsorciumi i kontraktuar në tenderin mbi 1 milion euro nga AKSP, “Astraplan SHPK” & “Gërguri SHPK” kanë thënë se leja e ndërtimit, vërshimet, shembja në gropën e ndërtimit kanë ndikuar që projekti të mos përfundohet brenda afatit të paraparë. Nga kompania “Astraplan SHPK” kanë deklaruar se bazuar në kushtet e lejes ndërtimore nuk është lejuar që të fillojnë punimet deri më 27.12.2022, apo më shumë se një muaj nga nënshkrimi i kontratës.
“Kështu që thuajse për vitin 2022 kemi punuar vetëm tri ditë”- kanë thënë nga “Astraplan SHPK”.
Ndërsa në fillim të vitit 2023 nga kompania ndërtuese kanë thënë se më 19.01.2023 ka pasur vërshime, të cilat kanë mbushur gropën ndërtimore me ujë dhe kanë shkaktuar shembjen.
“Ka dyfishuar punimet, dhe gjatë gjithë kohës nuk kanë mundur të fillojnë punimet diku deri kah gjysma e muajit maj 2023. Të gjitha këto kanë ndikuar që projekti mos të përfundohet brenda afatit të paraparë”- thuhet në përgjigjen e “Astraplan SHPK”.
Kompania mbikëqyrëse e kontraktuar gjashtë muaj pas nisjes së projektit
Për mbikëqyrjen e projektit mbi 1 milion euro ishte kontraktuar kompania “ARCH Empire LLC”. AKSP ka thënë se për shkak se nuk ka staf profesional për mbikëqyrje të projekteve, e kanë angazhuar një kompani mbikëqyrëse profesionale. Kompania mbikëqyrëse është kontraktuar rreth gjashtë muaj pas fillimit të punimeve, saktësisht më 29.05.2023. Ndërsa kontrata njëvjeçare me “ARCH Empire LLC” në vlerë 6,962 euro ka përfunduar më 30.05.2024, një muaj para përfundimit të afatit shtesë të kërkuar nga “Astraplan SHPK” & “Gërguri SHPK” për përfundim të objektit. Kompania “ARCH Empire LLC” u kontraktua në një procedurë ritenderuese, pasi tenderi i parë për mbikëqyrjen e ndërtimit të objektit të mensës në AKSP dështoi për shkak se asnjë nga ofertuesit nuk plotësonte kriteret. Në tenderin fillestar, të publikuar më 08.02.2023 dhe të anuluar më 08.03.2023, ofertuan tre kompani të tjera, por jo “ARCH Empire LLC”.
Nga kompania “ARCH Empire LLC” e kanë konfirmuar se kërkesa e parë për zgjatjen e afatit për përfundimin e punimeve është bërë më 16.11.2023 nga kompania “Astraplan SHPK” apo rreth 16 ditë nga përfundimi i afatit të përcaktuar me kontratë. Më 21.11.2024, kompania mbikëqyrëse “ARCH Empire LLC” kishte rekomanduar zgjatjen e afatit për përfundimin e punëve ndërsa më 23.11.2024 këtë kërkesë e kishte aprovuar AKSP. Ata kanë thënë se AKSP ka qenë e njoftuar për zvarritjen, problemet dhe mundësinë e mosrealizimit të projektit në kohën e planifikuar dhe të kërkuar nga vetë punëkryesi “Astraplan SHPK”, që ishte data 30.06.2024. Nga AKSP kanë thënë se në bazë të rrethanave të krijuara dhe duke u bazuar në raportin e kompanisë mbikëqyrëse kanë shkëputur kontratën e konsorciumin e kontraktuar “Astraplan SHPK” & “Gërguri SHPK”.
Kompanisë mbikëqyrëse “ARCH Empire LLC” i kishte përfunduar kontrata në fund të muajit maj 2024, derisa punët në objektin e mensës së AKPS-së ishin duke vazhduar ende. AKSP me procedurë të negociuar pa publikim të njoftimit për kontratë kishte hapur tenderin tjetër për mbikëqyrje të tenderit dhe kishte ftuar prapë “ARCH Empire LLC” me të cilin synonte ta vazhdonte kontratën edhe për gjashtë muaj. Por tenderi u anulua si procedurë duke konsideruar operatorin ekonomik si të papërgjegjshëm në kohën kur edhe konsorciumi ndërtues “Astraplan SHPK” & “Gërguri SHPK” ishte njoftuar për shkëputje të njëanshme të kontratës.
“Dinamika e kryerjes së punimeve, e dobët”
Në të paktën katër raporte të mbikëqyrësit të kontratës “ARCH Empire LLC”, dinamika e punimeve në objektin e mensës në AKSP është vlerësuar si “e dobët”. Në raportet e datave 17.11.2023 dhe 29.11.2023, dy raportet të cilat ishin dorëzuar te AKSP pak ditë para përfundimit të afatit të përcaktuar me kontratë për mbylljen e punimeve, dinamika e kryerjes së punimeve ishte vlerësuar si “e dobët”. Edhe dy raportet e tjera, të cilat mbajnë datat 21.12.2023 dhe 25.04.2024 mbajnë të njëjtin përshkrim.
“Dinamika e kryerjes së punimeve, e dobët”- thuhet në raportin e kompanisë mbikëqyrëse “ARCH Empire LLC”.
Në bazë të situacioneve, në të cilat “ARCH Empire LLC” ka përshkruar sasinë e punëve të kryera, vërehet se në situacionin e tetë dhe të fundit, fatura për të cilën është dorëzuar në prill të vitit 2024, janë kryer 69.65% e punëve ndërsa kanë mbetur të kryhen 30.35% e punëve.
Situacionet | Fatura | Punët e kryera | Punët e mbetura |
---|---|---|---|
1 | 08.02.2023 | 8.51% | 91.49% |
2 | 31.05.2023 | 25.49% | 74.51% |
3 | 21.07.2023 | 28.58% | 71.42% |
4 | 15.09.2023 | 39.54% | 60.46% |
5 | 20.11.2023 | 48.18% | 51.82% |
6 | 29.11.2023 | 56.51% | 43.49% |
7 | 22.12.2023 | 61.83% | 38.17% |
8 | 29.04.2024 | 69.65% | 30.35% |
Në dokumentin e menaxhimit të kontratës, i cili mban nënshkrimin e menaxherit të kontratës Ilir Namani, janë përshkruar detaje nga dorëzimi i faturave për tetë situacione dhe vlera e punëve të kryera në secilën nga to.
Në këtë dokument, i cili është siguruar përmes kërkesës për qasje në dokumente publike thuhet se fatura e situacionit të parë është dorëzuar më 08.02.2023 me numër 1/2023. Vlera e punëve të kryera në total është 90.596,84 euro ndërsa është zbritur nga totali i faturës 15% e avansit dhe për pagesë kanë mbetur 77.007,31 euro.
Fatura e situacionit të dytë thuhet se ka ardhur me datë 31.05.2023 me numër 9/2023. Në dy situacione, situacionin 2. Punët e dheut dhe drenazhimit në pikën 2.1 thuhet se është tejkaluar sasia e planifikuar e dheut për 1,946.73 metra kub dhe në situacionin 7.Punët e hidroizolimit dhe termoizolimit në pikën 7.2 është tejkaluar sasia e planifikuar e materialit izolues për 146.25 metra katrorë. Vlera e punëve të kryera në total është 180.668,41 euro ndërsa është zbritur nga totali i faturës 15% e avansit dhe për pagesë kanë mbetur 153.568,15 euro.
Në një shkresë të dërguar nga kompania punëkryese “Astraplan SHPK” & “Gërguri SHPK”, e cila mban datën 02.05.2023, është kërkuar që të aprovohet rritja e sasisë së hidroizolimit.
“Sasia e punëve të hidroizolimit me PVC sipas pasamasës POS 7.2 është e pamjaftueshme për të realizuar projektin. Sipas kushteve teknike për kryerjen e punëve hidrouzoluese në paramasë (sasi) nuk është kalkuluar fare hidroizolimi i vrimave të ashensorit, dhe pjesa e vazhdimeve”- thuhet në kërkesën e punëkryesit.
Në cilësinë e menaxherit të kontratës, Ilir Namani, ka njoftuar se “duke u bazuar në të gjitha procedurat ligjore kam aprovuar tejkalimin e sasisë së hidroizolimit sepse ka qenë i domosdoshëm aprovimi me qëllim të vazhdim të punëve”.
Në shkresën e datës 16.02.2023, punëkryesi ka kërkuar që të rritet sasia e gërmimit të dheut. Në shkresën e cila është siguruar përmes kërkesës për qasje në dokumente publike thuhet se “sipas kushteve teknike për gërmimin e dheut kjo sasi është më e madhe në terren, e në këtë rritje të sasisë kanë afektuar edhe vërshimet e 19.01.2023”.
“Ku skarpatet e gropës së gërmimit janë shembur në një masë të madhe dhe është mbyllur një pjesë e gropës së bodrumit”- thuhet në kërkesë.
Edhe për këtë kërkesë, menaxheri i kontratës Ilir Namani ka njoftuar se ka aprovuar tejkalimin e sasisë së punëve të gërmimit “sepse ka qenë i domosdoshëm aprovimi me qëllim të vazhdimit të punëve”.
“Kjo ka ndodhur edhe si pasojë e vërshimeve gjatë muajit janar të vitit 2023 si dhe reshjeve të shiut në vazhdimësi”- theksohet në shkresën e Namanit, e cila është siguruar përmes kërkesës për qasje në dokumente publike.
Në dokumentin e planit thuhet se fatura e situacionit të tretë ka ardhur në AKSP me datë 21.07.2023 me numër 14/2023. Vlera e punëve të kryera në total është 32,875.93 euro ndërsa është zbritur nga totali i faturës 15% e avansit dhe për pagesë kanë mbetur 27,944.54 euro.
Fatura e situacionit të katërt përshkruhet se është dorëzuar më 15.09.2024 me numër 16/2023. Vlera e punëve të kryera në total është 116,726.11 euro ndërsa është zbritur nga totali i faturës 15% e avansit dhe për pagesë kanë mbetur 99,217.19 euro. Ndërsa fatura e situacionit të pestë në planin e menaxhimin të kontratës thuhet se është dorëzuar më 20.11.2023 me numër 23/2023. Vlera e punëve të kryera në total është 91,969.50 euro ndërsa është zbritur nga totali i faturës 15% e avansit dhe për pagesë kanë mbetur 78,174.08 euro.
Për situacionin e gjashtë përshkruhet se janë dorëzuar dy fatura, një faturë me datë 29.11.2023 me numër 29/2023 me vlerë 81,176.47 euro ndërsa është zbritur nga totali i faturës 15% e avansit dhe për pagesë kanë mbetur 69,000.00 euro dhe fatura me numër 30/2023 me vlerë 7,485.13 euro ndërsa është zbritur nga totali i faturës 15% e avansit dhe për pagesë kanë mbetur 6,362.36 euro. Vlera e punëve të kryera në total është 88,661.6 euro ndërsa është zbritur nga totali i faturës 15% e avansit dhe për pagesë kanë mbetur 75,362.36 euro.
Në plan potencohet se fatura e situacionit të shtatë është dorëzuar me datë 22.12.2023 me numër 37/2023. Vlera e punëve të kryera në total është 56,592.25 euro ndërsa është zbritur nga totali i faturës 15% e avansit dhe për pagesë kanë mbetur 48,103.41 euro. Për faturën e situacionit të tetë thuhet se ka ardhur me datë 29.04.2024 me nr 05/2024. Vlera e punëve të kryera në total është 83,225.11 euro ndërsa është zbritur nga totali i faturës 15% e avansit dhe për pagesë kanë mbetur 70,741.34 euro.
Njohësi i prokurimit publik, Valmir Ilazi, i ka quajtur “çështje të zakonshme” vonesat në realizimin e kontratave të prokurimit publik në Kosovë. Për të forcuar llogaridhënien, Ilazi ka thënë se institucionet publike duhet që të jenë më kërkuese dhe t’i mbajnë përgjegjës organet mbikëqyrëse të kontratës në mënyrë që të sigurohet zbatim më i mirë i mekanizmave të kontrollit dhe të përdorin më shumë teknologji për monitorim në kohë reale.
“Edhe pse janë ndërmarrë disa masa për të përmirësuar menaxhimin e projekteve të prokurimit, ato shpesh janë të pamjaftueshme në terren. Mungesa e trajnimeve cilësore, dhe mungesa e mbikëqyrjes profesionale të punëve ka bërë që këto hapa të mos japin efekt. Për të shmangur vonesat, nevojitet një qasje më profesionale dhe intensive në zbatimin e këtyre masave”- ka thënë ai.
Projekti për ndërtimin e mensës së AKSP-së, pavarësisht zgjatjes së afatit, ka dështuar të përfundohet sipas planit. Ndërprerja e kontratës me konsorciumin ndërtues dhe problemet në mbikëqyrjen e projektit pasqyrojnë sfidat e vazhdueshme në menaxhimin e kontratave në Kosovë. AKSP ende nuk ka shpallur tender të ri për vazhdimin e projektit ndërsa ushqimi do të vazhdohet të shërbehet në ambientet e objektit të mensës aktuale të AKSP-së.
Deklaratë mohuese:
Ky artikull është publikuar në kuadër të projektit “Rritja e transparencës, llogaridhënies dhe efiçiencës në shpenzimin e parasë publike përmes prokurimit publik në Kosovë” i financuar nga BE, zbatuar nga Demokraci Plus (D+). Përmbajtja e këtij shkrimi është përgjegjësi e vetme e autorit dhe në asnjë mënyrë nuk mund të paraqes pikëpamjet e D+ apo të Bashkimit Evropian.