Në kuadër të këtij hulumtimi, janë trajtuar këto çështje:
A është zbatuar legjislacioni i cili është aktualisht në fuqi?
Identifikimi i mangësive eventuale në legjislacionin aktualisht në fuqi?
A janë të definuara qartë kompetencat e MPJ-së dhe institucioneve që bëjnë udhëheqjen e politikës së jashtme të vendit, në ligjet të cilat janë aktualisht në fuqi?
A është i nevojshëm miratimi i një Ligji të ri për MPJ-në dhe Shërbimin e Jashtëm?
A i adreson këto çështje Projektligji për Shërbimin e Jashtëm, i cili ishte dorëzuar në Kuvend në legjislaturën e kaluar?
Ndërsa disa nga rekomandimet që dalin nga ky hulumtim janë:
Të përcaktohet saktë procedura e rotacionit dhe rastet kur një gjë e tillë i lihet në diskrecion Ministrit/-es së Punëve të Jashtme;
Të përkufizohet kuota e të emëruarve politik në krye të misioneve, dhe në rast se gjykohet e nevojshme (për shkak të mungesës së kuadrove në Shërbimin e Jashtëm), të rikthehet kuota e vjetër prej 50%, por që e njëjta të respektohet me përpikmëri;
Të emëruarit në pozitën e Shefave të Misioneve, të cilët nuk vijnë nga radhët e Shërbimit të Jashtëm, pra që janë të emëruar politik, të kenë të përcaktuar kohëzgjatjen e shërbimit të tyre. Të përcaktohet po ashtu nëse atyre iu lejohet zgjatja e mandatit, apo dërgimi në një shtet tjetër, marrë parasysh faktin që pesha politike, në të kaluarën ua ka mundësuar një gjë të tillë. Në legjislacionin aktualisht në fuqi parashihet që të emëruarit politik të shërbejnë vetëm një mandat, mirëpo këtu ka një zbrazëti, pasi që nuk precizohet fakti nëse kjo vlen vetëm për shtetin në të cilin janë emëruar, apo të njëjtit mund të emërohen për një mandat tjetër në një shtet tjetër;
Të adresohet çështja e tërheqjes së parakohshme e Shefave të Misionet dhe diplomatëve të tjerë, si dhe të përcaktohen rastet kur një gjë e tillë mund të bëhet, dhe arsyet për të cilat bëhet tërheqja e parakohshme. Ndërrimi i shpeshtë i Shefave të Misionit, sa herë që ndërrohet Qeveria, dëmton imazhin e Republikës së Kosovës në shtetin pritës, dhe tregon jo-qëndrueshmëri institucionale;
Të përcaktohet roli i institucioneve të larta të shtetit (Presidencës, Kuvendit dhe Qeverisë) në politikën e jashtme, pasi që mospajtimet mes tyre lidhur me Shërbimin e Jashtëm, reflektohen edhe në shtetet pritëse, dhe jo-rrallëherë kjo i vë në pozitë të vështirë misionet tona diplomatike dhe konsullore; etj.
Me qëllim të vlerësimit të cilësisë së shërbimeve administrative që Gjykatat Themelore të Kosovës u ofrojnë përdoruesve të gjykatave, Demokraci Plus (D+) dhe ACDC (Qendra Avokuese për Kulturë Demokratike) me mbështetjen e Programit të USAID/JSSP (Programi i USAID për Fuqizim të Sistemit të Drejtësisë), kanë zhvilluar një studim (obzervues) përmes vëzhgimit të drejtpërdrejtë në tri Gjykata Themelore: Ferizaj, Mitrovicë dhe Prizren.
Studimi, i pari i këtij lloji në Kosovë, përfshin vlerësimin e 1461 përdoruesve të gjykatave, të cilët kanë kërkuar shërbime administrative në tri gjykatat themelore përgjatë tre javëve të muajit gusht të vitit 2020, ku është vlerësuar paanshmëria dhe barazia ndërmjet përdoruesve të gjykatës dhe stafit të saj, sportelit të informacionit, zyrës së regjistrimit dhe personelit të sigurisë.
Ky raport diskuton të gjeturat nga monitorimi i zbatimit të Ligjit për Qasje në Dokumente Publike dhe avokon për zbatim sa më të efikas të tij në Kosovë.
Monitorimi i zbatimit të këtij ligjit evidenton probleme të shumta duke filluar nga mungesa e Komisionerit, mungesa e legjislacionit sekondar dhe akteve të brendshme të Agjencisë për Informim dhe Privatësi (AIP), mospërputhje në zbatimin e Ligjit 2019 si pasojë e operimit me legjislacion sekondar që derivon nga Ligji 2010, llogaridhënie të limituar sa i përket raportimit në Kuvend nga Komisioneri dhe institucionet tek AIP, mos-respektim të parimeve në lidhje me të dhënat e hapura nga institucionet publike, mungesa e raporteve vjetore dhe dokumenteve strategjike për vitet paraprake nga ana e institucioneve publike, sfida të vazhdueshme në qasjen e kontratave që përmbajnë shuma të mëdha parash, ndër të tjera.
Duke u bazuar në këto të gjetura dhe me qëllim të zbatimit sa më efikas të ligjit për qasje në dokumente publike, ky raport sugjeron dhe ofron arsyetime të bazuara dhe të gjera për të zbatuar rekomandimet e mëposhtme:
Kuvendi sa më shpejtë që të jetë e mundur të bëjë emërimin e Komisionerit në mënyrë që të mundësojë funksionalizimin e AIP.
AIP duhet të hartojë të gjitha aktet nënligjore dhe aktet e brendshme në përputhje me Ligjin Nr. 06/L-081.
AIP duhet të hartojë dhe miratojë udhëzime të qarta për institucionet publike për përmbajtjen dhe mënyrën e bërjes së testit të dëmit dhe të interesit publik në procedurën e marrjes së vendimit dhe arsyetimit të vendimeve për refuzimin e qasjes në dokumente publike në bazë të nenit 18.3 të Ligjit 2019.
Institucionet publike duhet të respektojnë nenin 31.2 të Ligjit 2019 sa i përket raportimit. Pra, të gjitha institucionet obligohen të raportojnë në AIP në baza vjetore.
Nga 16 ministri gjithsej, vetëm Ministria e Mbrojtjes ka të miratuar në Qeveri Rregulloren për organizimin e brendshëm dhe sistematizimin e vendeve të punës, nëntë ministri janë në fazë ose të hartimit të rregullores në grup punues ose e njëjta gjendet në fazën e konsultimeve publike derisa gjashtë ministri tjera nuk kanë kthyer përgjigje;
Nga 46 agjenci ekzekutive gjithsej në kuadër të ministrive, asnjë nga to nuk e ka të miratuar në Qeveri Rregulloren për organizimin e brendshëm dhe sistematizimin e vendeve të punës. Gjashtë agjenci nuk e kanë filluar këtë proces, 18 agjenci nuk kanë kthyer përgjigje derisa 21 agjenci tjera janë në fazën ose të hartimit të rregullores në grup punues ose e njëjta gjendet në fazën e konsultimeve publike. Instituti i Mjekësisë Ligjore si agjenci ekzekutive në kuadër të Ministrisë së Drejtësisë e ka miratuar këtë rregullore mirëpo e njëjta është vetëm e nënshkruar nga Ministri i Drejtësisë por jo edhe e miratuar në Qeveri;
Agjencitë ekzekutive janë fare pak të njoftuara me përmbajtjen e ligjit, konkretisht për obligimin që agjencitë ekzekutive duhet të hartojnë rregullore për organizim të brendshëm ndaras nga ministritë (apo ministria amë) dhe se miratimi i tyre është po ashtu i ndarë, etj.
