Krenare Rushiti

Që nga paraqitja për herë të parë e covid-19 e deri më tani, janë regjistruar variante të shumta nga ky virus, pothuajse çdo dy muaj. Sipas ekspertëve shëndetësor arsyeja e shfaqjes së varianteve të reja është mosvaksinimi i qytetarëve me vaksinat anti-covid. Pra, edhe pse vendet e botës kanë siguruar një numër të konsiderueshëm të vaksinave, përfshirë këtu edhe Kosovën (rreth 291, 788) sfidë mbetet hezitimi i qytetarëve për t’u vaksinuar. Arsyet për hezitimin e marrjes së vaksinës janë; lajmet e rreme të përhapura në rrjetet sociale, pasiguria në efektet anësore të vaksinës, apo edhe mosinformimi i drejtë për dobitë që i ka vaksina anti-covid.

Në Kosovë numri i personave të vaksinuar me një dozë deri më datën 26 gusht 2021 është 508,540  ndërsa numri i personave të vaksinuar me dy doza është 256,235.[1] Sipas Ministrisë së Shëndetësisë këto të dhëna përfshijnë vetëm personat të cilët janë vaksinuar me dozën e parë jashtë Kosovës, dhe me dozën e dytë brenda Kosovës. Ndërsa nuk ka të dhëna të sakta rreth numrit të personave të vaksinuar me dy doza jashtë Kosovës.

Ky numër i të vaksinuarëve është i ulët në krahasim me vendet fqinje, të cilat kanë numër më të madh të personave të vaksinuar, p.sh në Maqedoninë Veriore numri i personave të vaksinuar me një dozë është  674,510 ndërsa numri i personave të vaksinuar me dy doza është 503,401. Kurse, në Shqipëri numri i personave të vaksinuar me një dozë është 793,663 ndërsa numri i personave të vaksinuar me dy doza është 594,050.[2]

Gjatë javëve të fundit në Kosovë, kanë qenë të regjistruara rreth 2000 raste pozitive çdo ditë dhe numri i personave të vdekur është duke u rritur. Për shembull, sipas të dhënave të publikuara në baza ditore nga Instituti Kombëtarë i Shëndetësisë Publike, numri i rasteve të vdekjes të regjistruara më 26 gusht ka qenë 18.

Për të ndalur këtë, institucionet e Kosovës duhet të ndërmarrin politika motivuese të cilat do t’i nxisin qytetarët të vaksinohen. Në këtë drejtim është e rëndësishme të ndiqen praktikat e vendeve tjera për arritjen e këtij qëllimi. P.sh në Francë qytetarëve i duhet një leje e veçantë për të hyrë në restaurante, kafene dhe qendra tregtare. Ndërsa në Itali përveç këtyre vendeve pasaporta e vaksinimi është e obliguar edhe për mësuesit, të cilët nuk mund të hyjnë në klasat shkollore nëse nuk e kanë dëshminë e vaksinimit.

Disa nga rekomandimet që D+ i drejton Ministrisë së Shëndetësisë dhe Institutit Kosovar për Shëndetësi Publike për nxitjen e qytetarëve për vaksinim janë:

• Vendosja e qendrave për vaksinim në fshatra, pasi jo të gjithë qytetarët e kanë mundësinë të frekuentojnë qendrat kryesore të vaksinimit;
• Vendosja e shenjave në dysheme në qendrat e vaksinimit, në mënyrë që të zbatohet distanca fizike mes qytetarëve
• Të formohen ekipe mobile për vaksinim në zonat më të thella dhe tek pacientët më të moshuar;
• Vaksinimi për mësuesit/et, punëtorët/et e marketeve, personeli në bizneset e hotelerisë, shoferëve/eve të autobusëve dhe taksive të bëhet i obliguar, kjo pasi këto janë kategoritë që kanë kontakte të drejtpërdrejta me qytetarët;
• Të organizohen debate publike dhe emisione televizive me ekspert shëndetësor për të shpjeguar efikasitetin e vaksinës, dhe të jetë të hapura për pyetje nga publiku;
• Të jepen mesazhe përmes videove nga personat që kanë ndikim në publik, të cilët janë imunizuar.
• Vaksinimi të vazhdojë edhe gjatë fundjavave, në mënyrë që të ofrohen më shumë mundësi për vaksinim nga qytetarët.

Ndërmarrja e politikave motivuese për nxitjen e vaksinimit të qytetarëve është kruciale në kohë pandemie, dhe kjo duhet të jetë obligim për institucionet vendimmarrëse të Kosovës.

Deklaratë mohuese:

Ky publikim është botuar me mbështetje financiare të Bashkimit Evropian. Përmbajtja e këtij publikimi është përgjegjësi e vetme e Demokraci Plus (D+) dhe në asnjë mënyrë nuk mund të paraqes pikëpamjet e Bashkimit Evropian. Projekti “Kontribut në gjetjen e shkeljeve në prokurim publik të institucioneve në luftën kundër pandemisë COVID-19” i financuar nga BE, implementohet nga Demokraci Plus (D+).