Në Kosovë, shumë raporte të OJQ-ve tregojë për nivelin e publikimit të vendimeve dhe dokumenteve tjera relevante nga institucionet përkatëse publike. Mirëpo, shumica e këtyre raporteve ndalen vetëm te transparenca, duke mos shkuar në pjesën kryesore, analizimin e vendimeve dhe ekspozimin e keqpërdorimeve, që në shumicën e rasteve dinë të jenë afera korruptive. Matja e transparencës do të duhej të ishte vetëm një element në ekspozimin e korrupsionit, e jo të jetë qëllim në vetvete. Sigurisht që kjo lloj matjeje është shumë më e lehtë, pasi janë vetëm dy mundësi, një dokument ose publikohet ose nuk publikohet. Në anën tjetër, analizimi i vendimeve dhe dokumenteve të tjera mbështetëse kërkon shumë më shumë kohë, me ç’rast kërkon edhe ekspertizë të fushave përkatëse.

Në tri vitet e fundit, nga OJQ-të kryesore në Kosovë, janë publikuar më tepër se 20 raporte, të cilat temë hulumtimi kanë vetëm matjen e transparencës. Fokusi në hulumtimet që do bëhen në të ardhmen do të duhej të ishte në ekspozimin e keqpërdorimeve, ndërsa pjesës së transparencës t’i lihet vend në raport vetëm si përmbledhje e shkurtër. Sidoqoftë, për ta ekspozuar korrupsionin nevojiten njohuri më të thella në fusha të caktuara, por kjo nuk do të thotë të jesh ekspert i një fushe, për të identifikuar keqpërdorime mjafton vetëm njohuria e përgjithshme. Tek e fundit nuk është se zyrtarët korruptohen vetëm në fushat ku ata ndihen si ekspertë.

Po të merret një fushë e caktuar për t’u analizuar, për shembull prokurimi publik, fokusi nuk do të duhej të ishte tek publikimi i një kontrate apo jo, por te analizimi i asaj kontrate dhe monitorimi i zbatimit të saj. Korrupsioni në prokurim publik është mjaft i pranishëm, ndoshta sepse përmes tij shpenzohen rreth 600 milionë euro çdo vit (30% e buxhetit të Kosovës) dhe aty ku ka para ka edhe korrupsion. Duke marrë parasysh këtë fakt, vëmendje do të duhej t’i jepej analizimit të kritereve të dosjes së tenderit, specifikave teknike dhe dimensioneve të rrugëve, pasi janë pjesët më të ndjeshme, në kuptimin e mundësive për keqpërdorime dhe afera korruptive. Njëjtë do të duhej të veprohej edhe për analizimin e aktgjykimeve dhe vendimeve të tjera gjyqësore, duke u fokusuar në atë se, a ka vendosur një gjykatës/e sipas ligjit. Ndërkaq, elemente tjera si bie fjala, se a janë mbajtur seancat me kohë, a janë njoftuar palët me kohë, etj., do të duhej të ishin pjesë dytësore të një raporti.

Identifikimi i praktikave korruptive në prokurim publik do të duhej të bëheshin duke i analizuar veprimet dhe vendimet e zyrtarëve publik dhe të gjendet një korrelacion në mes të veprimeve të tyre. Për shembull, nëse një kontratë në prokurim publik përmban çmime jonormalisht të ulëta, atëherë duhet të ketë një lidhshmëri ndërmjet çmimeve të dhëna, mënyrën si do të zbatohet kontrata dhe lidhjet e kompanisë fituese të tenderit dhe zyrtarëve publik. Një tender me çmime jonormalisht të ulëta ka së paku dy pasoja, njëra që kontrata vështirë se do të zbatohet në tërësi, pasi kompania do të refuzojë t’i zbatojë pjesët e kontratës ku ka dhënë çmime jonormalisht të ulëta dhe e dyta, por më sfiduesja, kompania ose zyrtarët publik ose dy palët së bashku janë në dijeni se, sasitë e parapara në kontratë janë më të mëdha sesa që ka nevojë realisht. Për ta ilustruar, një asfaltim i rrugës mund të jetë paraparë në kontratë me gjatësi 10 kilometra, ndërsa në realitet mund të jenë vetëm tetë kilometra. Diferenca prej dy kilometrash mund të jetë tregues i një rasti korruptiv, që zakonisht hasen si marrëveshje të fshehura dhe të kundërligjshme ndërmjet kompanisë dhe zyrtarëve të autoritetit kontraktues.

Nëse nuk analizohen dokumentet dhe nëse nuk ekspozohet korrupsioni përmes këtyre raporteve dhe shkrimeve në media, por vetëm matet transparenca si e tillë, atëherë mbijetesa e të korruptuarve do të jetë e lehtë. Si përfundim, raporti duhet t’i ketë një, e më së shumti dy faqe kushtuar transparencës, e rreth 40 të tjera hulumtim dhe analizë. Me fjalë të tjera, nuk duhet të lejohet që institucionet e Kosovës të krijojnë zonë rehatie duke u fshehur kështu pas transparencës, por të krijohet një ambient, ku korrupsioni ekspozohet vazhdimisht dhe dënohet pastaj nga institucionet që janë të thirrura për ta zbatuar ligjin.