Votimi i mocionit të mosbesimit ndaj Qeverisë pas të cilit humb interesimi për sistematizimin e vendeve të punës në shërbimin civil në gjashtë ministritë e prekura nga riorganizimi i Qeverisë, sikurse vazhdimi i pezullimit të dy ligjeve bazike të cilat prekin po këtë sistematizim (dhe pagat sipas tij), kanë prodhuar pasiguri në shërbimin civil në Kosovë.

Zhvillimet politike rreth Qeverisë dhe ato rreth fatit të dy ligjeve bazike mbi reformën e administratës shtetërore që ishin miratuar nga Kuvendi në fillim të 2019 e kanë karakterizuar zhvillimin dhe ndërtimin e shërbimit civil në kohën e fundit në Kosovë. Sa i përket zhvillimeve politike, e para nisë me krijimin e Qeverisë më 3 shkurt 2020 e cila uli numrin e ministrive nga 21 në 15 dhe si rezultat prodhoi nevojën e risistematizimit të nëpunësve civil të gjashtë ministrive (tepricë). Si rrjedhojë është krijuar një pasiguri që vazhdonë në shërbimin civil meqenëse nga votimi i mocionit të mosbesimit në Kuvend ndaj Qeverisë, realisht nga data 25 mars kemi një Qeveri në detyrë e cila nuk do të ketë as afër fokusit risistematizimin dhe riorganizimin e administratës shtetërore apo Qeverisë si tërësi. Pra, në kohën kur duhet kushtuar vëmendje riorganizimit të administratës dhe risistemimit të shërbimit civil, fokusi do të jetë larg nga kjo çështje.

E dyta lidhet me fatin e dy ligjeve shumë esenciale për reformimin e administratës publike, konkretisht pezullimin e Ligjit për zyrtarët publik dhe Ligjit për pagat në sektorin publik nga Gjykata Kushtetuese në nëntor 2019.  Ligji për zyrtarët publik kishte hyrë në fuqi më 12 shtator 2019 (duke shfuqizuar Ligjin për shërbimin civil) mirëpo ishte pezulluar në nëntor me afat deri në fund të shkurtit 2020. Kjo masë është shtyer dhe nëse nuk ka shtyrje tjetër, vendimi pritet të merret në muajin prill. Njëjtp Ligji për pagat në sektorin publik po ashtu i pezulluar në nëntor 2020 tanimë ka një masë të përkohshme të pezullimit deri në fund të qershorit 2020. Të dy ligjet janë pezulluar pas ankesave të institucioneve të ndryshme në Institucionin e Avokatit të Popullit dhe kërkesës së këtij të fundit në Gjykatën Kushtetuese për vlerësimin e kushtetutshmërisë së disa neneve të njërit dhe tjetrit ligj.

Pra, si pasojë e këtyre zhvillimeve, gjendja në shërbim civil përcjellët me shumë pasiguri duke nisur nga ruajtja e:  1) vendit të punës (për shkak se kemi shkrirje të gjashtë ministrive dhe ka shumë pozita që krijojnë dyfishim), 2) pozitës në vendin e punës për shkak të pezullimit të Ligjit për zyrtarët publik dhe rrjedhimisht mbajtjes pezull të akteve nënligjore që dalin nga ky ligj dhe 3) pagës së nëpunësit civil si pasojë e pezullimit të Ligjit për pagat në sektorin publik, por që kjo lidhet me pezullimin edhe të ligjit të parë pasi klasifikimi i vendit të punës dhe paga sipas pozitës duhet të shkojnë paralel. Për të rënduar edhe më shumë situatën, Këshilli i Pavarur Mbikëqyrës për Shërbimin Civil, përkatësisht organi kolegjial vendimmarrës (këshilli) është pa pjesën më të madhe të anëtarëve të bordit që nga fundi i 2018 dhe rrjedhimisht nuk mund të marr asnjë vendim rreth ankesave që mund të kenë nëpunësit civil në këtë shkallë. Pas shterimit të procedurës së parë të ankesës (Komisionit të brendshëm për zgjidhjen e kontesteve dhe ankesave brenda institucionit), pala do të duhet të vazhdojë rastin në gjykatë pa pasur mundësinë të kalojë përmes Këshillit dhe mundësisë së vendimit nga Këshilli në favor të palës. Kjo nuk është aspak në favor të nëpunësve civil pasi dihet efikasiteti dhe efektiviteti i gjykatave në Kosovë dhe sa kohë duhet pritur për të pranuar një vendim nga gjykata. Kjo situatë krijon pasiguri për nëpunësit civil sepse në rast të marrjes së një vendimi për nëpunësin civil nga mbikëqyrësi i drejtpërdrejtë, dhe kalimit të procedurës së brendshme të ankesës, fati i kësaj ankese/vendimi mund të mos caktohet për një kohë të gjatë dhe kështu nëpunësi civil realisht t’i vuajë pasojat e vendimit në fjalë.

Si rezultat i kësaj gjendje të krijuar, shumë nëpunës civil në gjashtë ministritë e prekura nga riorganizimi nuk dijnë sot se kujt t’i raportojnë, nga kush të presin detyra, te kush të propozojnë plane të punës e deri të çështjet më të vogla rreth performancës dhe llogaridhënies. Duke pasur parasysh këtë situatë kur çështjet bazike si ajo e komunikimit nga lartë poshtë dhe anasjelltas është duke munguar në këto ministri, ajo që do të duhej të ndodhë shpejt (si zgjidhje e përkohshme) është definimi i vijave të llogaridhënies brenda ministrive në kuptimin kush kujt i raporton dhe cila është hierarkia e delegimit të detyrave. Kjo mundëson një integrim të ministrive apo pjesëve të ministrive që bashkohen në ministrinë/të amë në një afat të shkurtër sa për të mundësuar funksionimin në vija të trasha të këtyre ministrive. Pas kësaj, ministritë do të duhej të përpunonin organizimin dhe sistematizimin e vendeve të punës dhe rrjedhimisht brenda një afati prej gjashtë muajve të përgatisin në detaje këto çështje përmes Rregulloreve individuale për organizimin e brendshëm dhe sistematizimin e vendeve të punës dhe të njëjtat të miratohen në Qeveri.

Faktin e ofrimit të një zgjidhje të përkohshme por të nevojshme për integrimin/shkrirjen e gjashtë ministrive në 15 tjera e bën edhe më të nevojshëm vazhdimi i pezullimit të Ligjit të pagave (30 mars 2020) deri në fund të qershorit 2020 duke pasur parasysh që sistematizim i mirëfilltë dhe i detajuar nuk do të mund të bëhet pa pasur tri ligjet në fuqi: Ligjin për zyrtarët publik sa i përket sistematizimit të nëpunësve civil, Ligjit për pagat sa i përket pagave sipas klasifikimit dhe sistematizimit të vendeve të punës dhe Ligjit për organizimin dhe funksionimin e administratës shtetërore dhe agjencive të pavarura.